مقدمه:
فراگیری کرونا ویروس منجر به تعطیلی تمامی مدارس و دانشگاه های کشور و توقف روال آموزشی برای جامعه تقریباً 14 میلیونی از دانش آموزان و دانشجویان ایرانی گردید. این واقعیت جدید (فلج شدن نظام آموزشی کشور) و البته برای دومین بار در کشور ، نحوه مدیریت و پیش فرض آموزشی را کاملا دگرگون ساخته است. به دلایل مختلف که جلوتر به آنها خواهیم پرداخت این شوک دیر یا زود بایستی در کشور اتفاق می افتاد. ولی نکته مهم و حائز اهمیت این است که اگر زمانی برای ارزیابی مجدد نظام آموزشی کشور جهت اعمال تحول دیجیتالی مد نظر بود ، اکنون دقیقا آن زمان است. پیامد این رخداد عجیب ، اثبات کرد که در ساختار و نظام آموزشی کشور هیچ گونه اثری از مدیریت استمرار کسب و کار یا همان Business Continuity Management دیده نمی شود لذا به نظر می رسد راه تحقق تحول دیجیتال از مسیر درک درست مدیریت استمرار کسب و کار می گذرد.
بحران کوید19 به شدت رشد آموزش های آنلاین بر بسترهای مختلفی از قبیل شبکه های آموزشی و انواع سامانه های آموزشی نظیر LMS و Mooc را افزایش داده است به طوری که شاید توسعه دهندگان این حوزه دیگر نگران فروش خدمات و شیوه های تامین محتوی نباشد و فرصت را غنیمت شمرده و حتی ابراز فخر هم بکنند. اما سوال اصلی این است که این خدمات ، محتوی و زیرساخت های آنها تا چقدر پاسخگوی نیاز آموزشی کل کشور است و آیا دولت برای چنین روزی خود را آماده کرده است و آیا این توسعه ناشی از تفکر راهبردی آنها بوده یا مثل همیشه دولت از مسیر آینده نگری خارج بوده و این بخش خصوصی است که زمینه ساز تحول شده است.
پیچیدگی راه اندازی سامانه های آموزش آنلاین
در یک نگاه ساده تمام این تحول ، در نرم افزاری تحت شبکه و نهایتا اینکه چندین نفر به صورت هم زمان از بستر اینترنت به آن متصل شوند ،خلاصه می شود. برای در ک درست از پیچیدگی های راه اندازی و بهره برداری از سامانه های آنلاین آموزشی به موارد زیر توجه فرمایید.
- عدم فراگیری اینترنت و قرار نگرفتن این خدمت در سبد تمامی خانوارهای ایرانی.
- مشکلات فرهنگی و تعصبات قومی-قبلیه ای در خرید تجهیزات الکترونیکی نظیر گوشی موبایل های هوشمند برای جامعه زنان و دختران ایرانی.
- مشکلات در اجازه استفاده از اینترنت و شبکه های آموزشی توسط خیلی از والدین و خانواده های سنتی.
- گران بودن تجهیزات و خدمات اینترنتی برای خانواده های کم درآمد.
- عدم تجربه آموزش آنلاین، تواما برای برگزارکننده ، مخاطب و گروه های آموزشی.
- مشکلات حقوقی ، امنیتی و نقص الزامات نظام آموزشی در خیلی از موارد نظیر برگزاری امتحان های پایان دوره آموزشی.
- مشکل جذب معلم و استاد در فضای آموزشی مخصوصا برای دانش آموزان دوره های پیش دبستانی و دبستانی.
- مشکل سردرگمی دانش آموزان برای خانواده هایی که تواما پدر و مادر آنها شاغل هستند و فرزند برای شرکت در کلاس آموزشی آنلاین بایستی به خانه بستگان و یا پدربزرگ و مادربزرگ ها برود.
- افزایش کار چند برابری والدین و مخصوصا کادر آموزشی در نظام های آموزشی آنلاین.
- مدیریت ضعیف برگزاری کلاس ها از جهت حفظ انسجام آموزشی.
- کیفیت پایین اینترنت و قطع و وصلی مکرر در زمان برگزاری یک دوره یک یا دو ساعته.
- زمان کم برای محتوی سازی و سبد خالی محتوی آموزشی فعلی کشور.
- از بین رفتن تمرکز یادگیرنده به دلیل خارج شدن از محیط منظم و قانون مند موسسسات آموزشی.
- مشکلات عدیده در برگزاری کلاس های آموزشی از جنس کارگاه که نیازمند حضور فیزیکی و تجهیزات آزمایشگاهی است.
و بسیاری مشکل دیگر ..... ، موارد بالا تنها بخشی از مشکلاتی بودند که در نقل قول ها شنیده شده اند.اما با تمام این مشکلات نظام های آموزشی آنلاین ، جذابت های خاص خود را دارند برخی از آن موارد عبارت هستند از:
- میزان اثربخشی آموزش های آنلاین در قیاس با سیستم ها و نظام های سنتی به شرط مجهز شدن به محتوی چند رسانه ای غنی.
- کاهش هزینه های آموزشی و همچنین هزینه های سرباری این صنعت.
- کاهش ترافیک صبح و ظهرگاهی مناطق و خیابان های منتهی به مدارس و دانشگاه ها.
- دسترسی دائمی به انواع محتوی و سخنرانی ها آموزشی.
- ....
پیشرفت سیستم های آموزشی آنلاین در این سال ها:
- پخش یک دست ، پیوسته و بدون بافر ناشی از تکامل فناورانه سیستم های Adaptive Bitrate Streaming ABR
- افزایش کیفیت تصاویر در نوسانات اینترنتی به واسطه بهره گیری از فن آوری های هوش مصنوعی و همچنین تکنیک های نظیر Deep Neural Network DNN
- قابلیت قیاس پذیری تصاویر دریافتی و ارسالی بر اساس انواع سیستم عامل های موجود یا همان EdTech
- اعمال رمزگذاری Context-Aware جهت کاهش پهنای باند مصرفی.
- افزوده شدن سیستم های Analytics به سامانه های آموزشی جهت رفتار شناسی محتوی و مخاطبین برای استفاده در بازخورهای آتی.
با توجه به موارد اشاره شده شامل مشکلات و امکانات و مزایای سیستم های آموزشی فعلی زمان پاسخ به این سوال اساسی رسیده است.
چرا راهبرد تحول دیجیتال در نظام آموزش و پرورش نیازمند مدیریت استمرار کسب و کار است ؟!
قبل از پاسخ به این سوال پاراگراف زیر را خوب مطالعه بفرمایید.
تعادل در نظام آموزشی آنلاین به چه معنی است؟!
معتقدیم که صنعت آموزش و پرورش به سرعت خود را با پیشرفت فن آوری اطلاعات و ارتباطات منطبق خواهد کرد و اساسا در آینده پسا کرونا و همچنین حکمرانی نسل پنج مخابراتی 5G Governance چاره ای جز این هم نخواهد داشت. اما میزان فراگیری و سرعت رشد آن بستگی به عوامل زیادی دارد یکی از مهمترین آن عوامل ایجاد تعادل بین مقوله مقرون به صرفه بودن استفاده از سامانه های آموزشی و همزمان حفظ حریم شخصی کاربران و افزایش امنیت آن سامانه ها و سیستم ها است این عامل کلیدی نبایستی مسبب افزایش قیمت شود از این رو سیستم عامل های EdTech و مؤسسات آموزشی بر بستر خدمات آنلاین می بایست ضمن رعایت تمامی ابعاد حقوق دیجیتال (DRM) و پایبندی به آنها ساده ترین و اقتصادی ترین سامانه ها را توسعه دهند.
راه پیش رو
با توجه به نکته کلیدی اشاره شده در پاراگراف قبلی و ظهور پدیده های چون کوید19 و در آینده نزدیکی تحقق حکمرانی نسل پنجم مخابراتی ، منطقا سیستم آموزشی برای ایجاد تحول و ورود سنجیده ، دقیق و آینده نگر نیازمند خط مشی توسعه دیجیتال می باشد این مسیر پس از این آنقدر سریع و پر تلاطم است که فرصت آزمایش و خطا برای بررسی و شناسایی ابعاد درست تحول دیجیتال مطلوب برای صنعت آموزش پرورش نیست. اما مورد بسیار پر اهمیتی تحت عنوان مدیریت استمرار کسب و کار که قبل تر اینجانب در خصوص آن و بحران کوید19 توضیح دادم و لینک آن در انتهای این پست قرار داده شده است، زمینه ساز درک درست از دامنه های محصول و دامنه های تجاری کسب و کارهای آتی در صنعت آموزش و پرورش خواهد شد و در آن زمان است که شاهد تغییر پارادایم از سبک سنتی به سبک دیجیتال خواهیم بود و دلیل این امر فهم درست مسائل و مشکلات نظام های آموزش آنلاین به سبب پر اهمیت جلوه دادن مدیریت استمرار کسب و کارها است و در دنیای حکمرانی دیجیتال استمرار کسب و کارها بدون تامین زیرساخت های نوین و مبتنی بر فن آوری های نوظهوری چون کلان داده ها ، هوش مصنوعی و خدمات ابری امکان پذیر نخواهد بود از این رو سازمان هایی در خط مشی گذاری دیجیتال موفق خواهند بود که ضمن توجه به زمان کم پیش رو ، به واسطه توجه به مدیریت استمرار کسب و کارها ، استانداردها و الزامات را به روزرسانی نمایند تا دگر بار کشور در بحران بعدی و مشابه دچار شوک و فلجی دیگری نشود.
پست زیر ، دست نوشته قبلی اینجانب در خصوص مدیریت استمرار کسب و کار می باشد که خواندن آن هم توصیه می شود.
دیدگاه خود را بنویسید